Bát nhang – Biểu tượng tâm linh của người Việt

• Việt Nam là một trong những nước mang đậm nét văn hóa nổi bật nhất của châu Á, người Việt Nam từ bao đời nay luôn gìn giữ và phát huy truyền thống uống nước nhớ nguồn, thờ cúng Thần Phật, thờ cúng ông bà tổ tiên.
• Và một trong những vật dụng đặc trưng không thể không có, và là hình ảnh biểu hiện cho điều này đó là chiếc bàn thờ, được đặt tại vị trí trang trọng nhất trong ngôi nhà. Đã là người Việt Nam, ắt hẳn trong gia đình mỗi người chúng ta đều có ít nhất một chiếc bàn thờ (nhiều gia đình có thêm bàn thờ thần Tài – ông Địa), và trên đó có một vật linh thiêng không thể thiếu đó là chiếc bát hương – hay còn gọi là bát nhang tùy theo vùng miền.
• Mặt khác, bát nhang không chỉ đơn thuần là vật biểu tượng cho tâm linh trong việc thờ cúng của chúng ta, mà còn là nơi chứa đựng những ý nghĩa nhân văn được thể hiện bằng lòng thành, lòng tưởng nhớ của con cháu với gia tiên tiền tổ.

Thông thường, trên bàn thờ thường có 3 bát nhang đại diện cho:

1. Bát nhang thờ Phật : đây là bát hương cao nhất, được đặt ở chính giữa, là nơi thể hiện tín ngưỡng của mỗi gia đình với đức Phật (kể cả với các gia đình theo đạo Công giáo hay các đạo giáo khác). Bát hương này để cầu mong những điều tốt đẹp nhất đến với mỗi thành viên, giải trừ tai ương, vận hạn.
2. Bát nhang thờ thần linh: thờ các vị thổ công, long mạch của ngôi nhà, mang tính chất phong thủy. Cầu cho vượng khí tràn trề, xua đuổi tà khí, gia đình êm ấm, hòa thuận.
3. Bát nhang  thờ gia tiên: thờ cúng các thế hệ bậc trên đã mất, cầu mong cho con cháu được phù hộ, sức khỏe dồi dào, làm ăn thành đạt.

Thủ tục thay chuyển bát nhang và giải bàn thờ cũ

Chuẩn bị lễ vật:

• 1 con gà lễ (nếu có), 1 chân giò trước làm sạch luộc chín, 1 đĩa xôi trắng, 1 chai rượu trắng (1/2 lít), 5 quả trứng gà ta (để sống) 2 lạng thịt vai (để sống), lễ xong phải luộc chín luôn
• 3 lá trầu + 3 quả cau, 3 chén nước, 5 quả tròn (táo hay lê…), 9 bông hồng màu hồng son, 1 đĩa gạo mối (không trộn lẫn), 1 lạng chè ngon + 1 bao thuốc lá,
• 1 đinh vàng hoa, 5 lễ vàng tiền, 1 bộ quần áo quan thần linh đỏ, hia, mũ, ngựa đỏ, kiếm trắng, 1 mâm cơm canh (không hành tỏi).

Tiến hàng bốc bát hương theo trình tự sau:

1. Chọn bát hương đáy lồi lên phía miệng, hai đầu rồng chầu vào một thái cực.
2. Rửa sạch bát hương bằng nước sạch, để khô.
3. Lấy một lễ vàng tiền lau trong ngoài, xong hoá lễ đó, tay cầm bát hương úp xuống, ngón tay cái bịt mắt hai con rồng hơ quay 3 vòng trên lửa vàng tiền.
4. Bốc toàn bộ tro tiền bỏ vào bát hương (đấy là cốt), cho một viên ngọc có màu tương sinh với cung Sinh của mệnh chủ vào đáy bát hương (chọn ngọc có hình đồng tiền càng tốt).
5. Cho tro rơm nếp vào, không được vỗ hay ấn.

Cách bày bát nhang trên bàn thờ

• Để bát nhang cách tường 5cm, bát nhang thần linh ở giữa, bát nhang gia tiên bên tay trái (theo chiều từ trong tường nhìn ra), bát nhang bà tổ cô ông mãnh bên tay phải.
• Các bát nhang cách nhau 10cm đến 15cm.

Cách thắp hương

1. Bát hương thần linh thắp 9 nén hương, hai bát hương còn lại thắp 5 nén hương.
2. Hết tuần hương này thì thắp thêm một tuần nữa, mỗi bát chỉ cần 3 nén.
3. Khi cháy hết hương nếu hương thông thì được việc, nếu tắt hương là việc không thành.
4. Nếu chân giò hoặc thịt cúng xong có mùi thơm như mùi cơm nếp là rất tốt (Có mùi tanh thì phải làm lễ hoá giải).

Chuẩn bị và đọc văn khấn  thay ban thờ, bốc bát hương

Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương trời mười phương Phật. Con kính lạy các chư vị thần linh, hiển linh, hiển pháp, pháp thuật vô biên.

Hôm nay là ngày …. tháng …. năm ….
Tên con là ………… (Tín chủ của ………. địa chỉ ………..)

Con làm lễ bốc bát hương mới (thay bàn thờ mới), mục đích con xin cầu………, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, ăn nên làm ra, cầu được ước thấy, vạn sự như ý.

Con xin kính lạy các cụ tổ tiên nội ngoại sống khôn thác thiêng, hôm nay con làm lễ bốc bát hương mới (thay bàn thờ mới), kính xin các cụ về phù hộ độ trì cho con cho cháu mạnh khoẻ, an ninh khang thái, mọi việc được hanh thông.

Con kính lạy các bà cô tổ ông mãnh nội ngoại sống khôn chết thiêng cho con cầu ……………………

Sau khi hoàn tất những thủ tục trên đây, thì bạn đợi cháy hết hương và đốt thêm đợt thứ 2 rồi hóa tiền vàng, tờ văn khấn. Tiếp đó, bạn tiến hành vãi gạo, muối ra trước cửa ngõ (vãi riêng từng thứ).  Đến khi hương tàn thì tiến hành hạ lễ, đem phần thịt và trứng sống đi luộc chín.

Chắc hẳn rằng, sau khi thảo khảo nội dung của bài viết: Thủ tục thay chuyển bát hương và giải bàn thờ cũ trên đây, thì bạn sẽ tiến hành thụ tục này một cách tươm tất.

Vu Binh

Bài viết Thủ tục thay chuyển bát hương và giải bàn thờ cũ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Bát Quái.