Cúng giỗ có ý nghĩa gì?

Cúng giỗ là một buổi lễ kỷ niệm ngày người mất qua đời quan trọng của người Việt, được tính theo Âm lịch. Ngày này là ngày để thể hiện tấm lòng thủy chung, thương xót của người đang sống với người đã khuất, thể hiện đạo hiếu đối với Tổ tiên. Nhà giàu thì tổ chức làm giỗ linh đình, mời người thân trong dòng họ, bạn bè gần xa, anh em bằng hữu về dự giỗ. Nhà nghèo thì chỉ cần lưng cơm, đĩa muối, quả trứng, ba nén nhang, một đôi nến và vài món ăn giản dị cúng người mất cũng đã có lòng Thành kính đối với người đã mất. Lòng thủy chung, thương xót người đã khuất chỉ phụ thuộc vào việc con cháu phải nhớ ngày người mất để làm giỗ, không liên quan đến việc làm giỗ lớn hay nhỏ.

Mâm cơm cúng giỗ cần những gì?

1/ Mâm cúng giỗ ở miền Trung

Người miền Trung nổi tiếng cầu kỳ trong các món ăn, nhất là Huế có sự ảnh hưởng lớn từ cung đình Huế từ các triều đại xưa. Do đó món ăn cũng có phần cầu kỳ không kém khi làm mâm cúng giỗ.  Các món cúng sẽ được phân ra làm 04 loại là: món xào, món canh, món ăn từ thịt, món từ tôm cá:

Các món thịt:

• Thịt vịt luộc chấm nước mắm gừng
• Thịt gà bóp với rau răm tiêu muối
• Thịt heo luộc với mắm tôm, kèm với rau sống, vã xắt lát
• Thịt heo quay
• Thịt gà ru ty
• Thịt bò nướng
• Thịt heo kho rim
• Thịt heo kho nước với sã và đậu phụng
• Bánh tráng ram ( người Nam gọi là chả giò, loại bánh trán cuốn thịt băm rồi chiên dầu ăn cho vàng)
• Nem chả

Các món từ tôm cá:

• Cá chiên khúc
• Cá thu hay cá to chặt khúc kho nước
• Tôm rim hay tôm rang
• Vã trộn với tôm,

Các món canh:

• Canh ổ khoa nhồi thịt
• Canh bún nổi giò heo hay nấu với lòng gà, vịt
• Canh củ hầm thịt bò

Các món xào cho mâm cỗ

• Thường là món củ hay légume xào với thịt heo nạc, có khi thịt bò hay tôm
• Đậu cô ve, Su
• Xà lách bóp thịt bò với dầu dấm
• Đậu trắng,  Khoai tây chiên
• Món khoai Tây, với hành Tây nấu với thịt gà hay bò theo kiểu Ấn Độ gọi là món Ca ry.(người ta thường ăn với bánh mì)

2/ Mâm cúng giỗ ở miền Bắc

Với mâm cỗ giỗ truyền thống miền bắc thì đây gần như là tất cả các món bạn có thể gặp trên hầu hết mâm cỗ ở các gia đình miền bắc từ xưa đến nay:

• Cơm trắng, Xôi gấc (ăn kèm với giò, chả)
• Xôi vò, chè đường
• Một con cua và một quả trứng bày chung trên một đĩa
• Bánh dầy đậu
• Chả quế
• Thịt quay, Bê thui (chấm tương gừng)
• Giò lụa hay giò bò thì là, Giò thủ, Giò bì
• Thịt kho tầu
• Chân giò (giò heo) hầm măng khô, mộc nhĩ
• Chả giò cua bể + bún
• Gà quay hay gà luộc (chặt miếng, sắp vào một chiếc đĩa sâu, những miếng đẹp và có da thì nằm sát đáy đĩa, rồi úp ngược đĩa gà này vào một chiếc đĩa trảng khác, cho ngon mắt)
• Thịt đông, dưa chua (nếu cúng giỗ vào mùa lạnh)
• Nem dê (làm bằng thịt bò nhưng gọi là nem dê)
• Tôm sú hay tôm càng rim
• Tôm thịt xào nấm đông cô, đậu ve, cà rốt, su hào
• Lươn om với bắp chuối bào
• Nộm măng (+ tôm, thịt, khế thái dọc, mè rang)
• Miến xào lòng gà (+ mộc nhĩ)
• Món bóng cá nhồi giò sống hay bóng lợn (canh bóng, nấu với rau củ, nấm, mộc nhĩ)
• Xà lách búp, cà chua, dưa deo (chấm nước tôm rim)

3/ Mâm cúng giỗ ở miền Nam

Dịp cúng giỗ tổ tiên, chẳng ai hiểu rõ ông bà thời xa xưa khi vào Nam thích ăn món gì, chế biến các vật tư ra sao, nhưng tùy hoàn cảnh mà có bốn món : Hầm, Thịt luộc, Xào, Kho. Nên hiểu không phải là dâng cúng cho cha mẹ đã quá cố nhưng là cho tổ tiên đời ông cố của gia chủ, hiểu ngầm rằng những bà con xa gần thời xa xưa cũng được tham dự, vì vậy, nếu cúng 3 mâm ở 3 bàn thờ (giữa, bên trái, bên mặt), hoặc 1 bàn thờ, thì thức ăn phải giống nhau.

• Món kho thường là thịt heo, cá lóc, kho với nước dừa để gợi phong vị miền Nam.
• Món thịt luộc là thịt ba chỉ, xắt mỏng.
• Món hầm, tức là thịt heo hầm, thường là giò heo hầm măng tre Mạnh Tông, loại măng ngon nhất của Nam Bộ (gợi tích ông Mạnh Tông trong nhị thập tứ hiếu).
• Xào là món thịt bị câu thúc về hình thức: xào chua, xào mặn, với rau cải đồ lòng, hoặc tôm, gần như tuyệt đối không dùng thịt rừng.

Ở mỗi vùng quê có cách cúng và chuẩn bị mâm cổ khác nhau, để giúp bạn đọc chuẩn bị mâm cổ đám giỗ đầy đủ, bài viết: Mâm cơm cúng giỗ cần những gì? chia sẻ trên hi vọng giúp bạn chuẩn bị tốt mâm cơm cúng giỗ ông bà.

Vu Binh

Bài viết Mâm cơm cúng giỗ cần những gì? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Bát Quái.