Nhà có người mới mất nên kiêng gì, lưu ý gì?

Ở đâu cũng vậy nhà có người mới mất thì luôn bao trùm một không khí buồn bã, thương tang, những người thân còn sống vì thương tiếc người mất nên hay khóc lóc, thẩn thờ nhớ thương. Theo tục lệ của Việt Nam các gia đình có người mới mất luôn phải cẩn thận, kiêng cử và lưu ý rất nhiều thứ như những hành vi cư xử, lời ăn, tiếng nói và đến cả các mối quan hệ trong xã hội. Điều này cũng là đúng vì theo ông bà ta thường nói “có kiêng có lành”, vì người mới mất thì theo tâm linh và đạo Phật cho rằng linh hồn của họ vẫn chưa được siêu thoát, họ vẫn còn ở bên cạnh, quân quẩn trong gia đình, bên các thành viên. Do đó người còn sống luôn phải quan tâm, tưởng nhớ đến họ để linh hồn của họ được siêu thoát.

Khi nói đến cái chết, nhiều người chết với nhiều nguyên nhân khác nhau, theo phong tục của người Việt Nam thì mỗi cái chết gia đình, người thân còn sống luôn phải biết kiêng nể trong các trường hợp có người mới mất trong những trường hợp sau đây:

1. Kiêng kỵ với người chết vì nạn sông nước

Với những người bị nạn sông nước, khi đang được cứu chữa, người ta kiêng không cho cha mẹ hay con cái của nạn nhân vào vì cho rằng nếu lúc đó có mặt người thân, chắc chắn nạn nhân không thể cứu được.

2. Kiêng kỵ với người chết ngoài đường, ngoài chợ

Với những người chết ở ngoài đường, người ta tối kỵ đưa xác người chết về nhà vì nó sẽ mang theo âm khí, không có lợi cho việc làm ăn, sinh sống của những người trong nhà.

Trường hợp này, thân nhân phải tổ chức tang lễ tại nơi có người chết hoặc phải dựng lán ngoài đồng để thực hiện tang lễ. Người chết đột tử ở ngoài đường do tai nạn tàu xe, sông nước,… cũng được coi là xấu số và người nhà phải cúng lễ ở nơi mà người này thiệt mạng.

3. Kiêng kỵ với người treo cổ tự tử

Trường hợp người bị chết do thắt cổ (tự tử hoặc do người khác cưỡng sát), nếu phát hiện người đó đã chết hẳn, người ta sẽ dùng dao chém đứt sợi dây khi người đó còn treo lơ lửng chứ không cởi tháo sợi dây ra bởi theo tín ngưỡng dân gian, chỉ bằng cách chém đứt sợi dây, mối oan nghiệt mới dứt và gia đình người đó mới tránh được họa chết vì thắt cổ theo đuổi.

4. Kiêng kỵ với trường hợp con chết trước cha mẹ

Trong trường hợp con chết trước cha mẹ, ở một số địa phương miền Bắc thường không để cha mẹ đưa tang con vì người ta cho rằng con chết trước cha mẹ là nghịch cảnh, gây cho cha mẹ nhiều nỗi đau thương. Vì thế, trên đường đi đưa tang có thể khiến cha mẹ quá đau buồn mà ngất đi, ảnh hưởng đến tính mạng. Tục kiêng kỵ này nhằm làm vơi nỗi đau buồn và tránh nạn trùng tang.

5. Kiêng nhập quan vào giờ xấu, ngày xấu

Khi có người chết, trước hết người ta phải chọn giờ, tránh tuổi, kiêng tuổi khi làm lễ nhập quan. Sau đó, chọn ngày lành tháng tốt để an táng người quá cố. Tuyệt đối kiêng kỵ tránh nhập quan vào giờ xấu, ngày xấu để tránh những chuyện chẳng lành.

6. Kiêng để chó, mèo nhảy qua xác người chết

Khi thi hài chưa đặt vào quan tài, con cháu và người thân của người quá cố phải cử nhau coi giữ ngày đêm và không để chó mèo nhảy qua xác người chết nhằm tránh hiện tượng quỷ nhập tràng (người chết bật dậy, rồi sau đó đuổi theo để bắt người).

7. Kiêng dùng vật dụng của người sống cho người đã chết

Khi chôn cất, người ta kiêng dùng quần áo, đồ dùng của người đang sống cho người đã chết vì họ cho rằng những đồ vật đó đã mang hơi của người sống. Nếu để người chết mang đi tức là đã chôn một phần của người sống, có thể khiến cuộc sống của người đó không trọn vẹn như bị ngớ ngẩn, đần độn, hay quên, lú lẫn,…

8. Kiêng mặc áo, nằm giường của người đã chết

Không chỉ kiêng mặc quần áo, sử dụng đồ dùng của người sống cho người chết mà tín ngưỡng dân gian còn kiêng việc người sống mặc quần áo thừa hay nằm giường cũ của người chết để lại.

9. Kiêng trả lời khi chưa nhận rõ tiếng người gọi

Ở những gia đình có người già mất, từ chập tối người nhà đã phải đóng cửa, kiêng lên tiếng trả lời khi chưa nhận ra tiếng của người gọi ngoài cổng. Sở dĩ có việc này là do theo tín ngưỡng dân gian, người già mới chết còn nhớ con cháu, tối đến về nhà gọi, nếu ai thưa sẽ bị bắt đi theo.

10. Kiêng để nước mắt nhỏ vào thi hài người chết

Trong quá trình khâm niệm, phải kiêng để nước mắt của con cháu nhỏ vào thi hài người chết vì sợ sau này con cháu sẽ làm ăn khó khăn, và cũng để tránh hiện tượng “quỷ nhập tràng”. Vì thế, người trực tiếp khâm niệm (thường là người nhà) không được khóc khi đang tiến hành các thao tác khâm niệm. Những người khác dù có thương xót người quá cố đến đâu thì khi khóc cũng phải đứng cách thi hài một quãng để tránh nước mắt nhỏ vào.

11. Kiêng động cuốc, động thuổng vào mộ trong vòng cư tang

Sau khi người chết mới được chôn cất ba ngày, người ta sẽ đắp mộ kỹ lưỡng trong khi làm lễ mở cửa mả. Từ đấy trở đi, kiêng không đắp mộ trong vòng tang. Tục lệ này là để tránh mồ mả bị sập, bị động trong thời gian áo quan và thi hài đang tan rữa. Con cháu khi đến mộ thắp hương chỉ được lấy đất đắp vào những chỗ sụt lở, kiêng trèo lên mộ hay động cuốc thuổng vào mộ.

Những lưu ý:

1. Trong thời gian chịu tang, con cái không được mặc đồ lòe loẹt
Sau khi cha mẹ qua đời, con cái cần phải chịu tang. Thời xưa phải chịu tang 3 năm, bây giờ tuy đã rút ngắn lại, nhưng trong thời gian này vẫn nên chú ý, không được mặc quần áo lòe loẹt, trang điểm đậm, uống rượu hát hò.

2. Trong thời gian để tang, tránh đi thăm bạn bè, họ hàng
Trong thời gian con cái đang để tang, không nên đi thăm bạn bè và họ hàng, không tụ tập, không chúc Tết, đặc biệt là không đến chúc Tết những gia đình có người bị bệnh để tránh đem điều không may đến.

Mỗi nơi, mỗi gia đình, mỗi dòng họ đều có những tục lệ, những tín ngưỡng khác nhau. Trên đây là tập hợp những điều kiêng nể, lưu ý mà bài viết Nhà có người mới mất nên kiêng gì, lưu ý gì ? tìm hiểu được. Hy vọng bài viết đã cung cấp được thông tin bạn cần tham khảo.

Vu Binh

Bài viết Nhà có người mới mất nên kiêng gì, lưu ý gì ? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Bát Quái.

Đối với bất cứ ai cũng đều phải trải qua cái chết, con người chúng ta trải qua giai đoạn Sinh – lão – bệnh -tử, đây là một điều không thể né tránh. Theo quan điểm đạo Phật con người sau khi chết không phải là mất hẳn, đó chỉ là một trạng thái biến dạng của nghiệp thức. Thể xác phân tán nhưng phần tâm thức tiếp tục cuộc truy cầu trong sự khao khát được thoả mãn về đối tượng ( cảnh giới) tương ứng. Và cứ như thế con người chúng ta khi chưa đạt đến Thánh vị, thì mãi luẩn quẩn trong cuộc rượt bóng bắt hình nơi trò chơi luân hồi huyễn mộng hư hư thực thực này.

Những điều cần biết về người mới chết

Không lấy vợ, chồng khi còn tang: kiêng lấy vợ hoặc chồng trong thời gian gia đình có tang nhằm tỏ lòng kính trọng, thương tiếc người đã khuất. Thời gian để tang theo quan niệm xưa là 3 năm. Nhưng ngày nay, việc kiêng cữ không còn kỹ lưỡng như trước. Một số gia đình có thể lấy vợ, gả chồng cho con sau giỗ đầu.

Không mặc đồ lòe loẹt, vui chơi hát hò: Sau khi cha mẹ qua đời, con cái cần phải chịu tang. Trong thời gian này, con cái cần chú ý không mặc quần áo lòe loẹt, trang điểm, vui chơi hát hò, nhậu nhẹt để thể hiện sự thương nhớ người đã khuất.

Thời gian chịu tang: Trong thời gian chịu tang, không nên đi thăm họ hàng bạn bè, đặc biệt không nên đến chúc Tết nhà người khác hoặc nhà những người đang mắc bệnh để tránh mang lại điều xui rủi cho gia chủ.

Kiêng động cuốc, động thuổng vào mộ trong vòng cư tang: Sau khi người chết mới được chôn cất ba ngày, người ta sẽ đắp mộ kỹ lưỡng trong khi làm lễ mở cửa mả. Từ đấy trở đi, kiêng không đắp mộ trong vòng tang. Tục lệ này là để tránh mồ mả bị sập, bị động trong thời gian áo quan và thi hài đang tan rữa. Con cháu khi đến mộ thắp hương chỉ được lấy đất đắp vào những chỗ sụt lở, kiêng trèo lên mộ hay động cuốc thuổng vào mộ.

Người cao tuổi, phụ nữ có thai và người bị chó dại cắn kiêng dự tang lễ: Người mới mất luôn lạnh hơn so với nhiệt của người bình thường cũng như môi trường xung quanh. Vì vậy, người ta thường kiêng không cho các bậc cao lão, phụ nữ có thai và trẻ nhỏ đến dự lễ khâm niệm, an táng và cải táng vì sợ sẽ bị nhiễm phải hơi lạnh mà ốm. Nếu có cụ già, trẻ nhỏ hay phụ nữ mang thai ở gần gia đình có tang, người ta thường đặt ở cửa ra vào một lò than đốt vỏ bưởi và quả bồ kết để trừ uế khí.

Phải mặc quần áo cho người đã mất: Sau khi đã ra đi, người thân trong gia đình nên tắm rửa sạch sẽ, thay quần áo mới người đã khuất. Phong tục của người Việt rất quan trọng trong những nghi thức khâm liệm, thậm chí người già đang khỏe mạnh đôi khi còn dặn con cháu chuẩn bị sẵn quần áo liệm để họ mới yên tâm. Áo liệm được làm bằng lụa, kỵ dùng vải gấm hoặc sa tanh. Áo liệm cũng không được làm từ da và lông do quan niệm rằng, nếu để người quá cố mặc áo liệm như vậy thì kiếp sau sẽ đầu thai thành động vật. Thường thì áo liệm thường được sắm theo số lẻ: 3 cái, 5 cái, 7 cái. Người xưa kỵ dùng số chẵn vì theo quan niệm, số chẵn sẽ làm tai họa ập đến gia đình một lần nữa.

Kiêng hạ huyệt khi chưa làm lễ cúng thổ thần: Trước khi hạ huyệt, người ta phải làm lễ cúng thổ thần để xin phép được an táng người chết tại đây. Lễ cúng thổ thần gồm có trầu, rượu, vàng hương và đĩa xôi, thủ lợn, hay giò, gà… Tất cả được bày theo một án đặt theo chiều hướng thuận lợi. Cúng thổ thần xong, đợi giờ Hoàng đạo thì linh cữu mới được hạ huyệt. Để thêm phần long trọng, người đại diện tang lễ còn làm lễ, đọc văn tế…

Trên đây là Những điều cần biết về người mới chết và những điều kiêng kỵ mà người thân trong gia đình cần phải biết để giúp người mất được an nghỉ nơi suối vàng.

Vu Binh

Bài viết Những điều cần biết về người mới chết đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Bát Quái.